اسامى و كنيه ها و القاب آن حضرت بسيار است، ولى عمده نظر ما در اين فصل، معانى بعضى از آنهاست كه با موضوع اين رساله تناسب دارد:
حديث اول:
در كتاب مناقب ابن شهرآشوب آمده است: كنيه هاى آن حضرت عبارتند از: «ام الحسن»، «ام الحسين»، «ام المحسن»، «ام الائمة» و «ام ابيها». و اسامى او آن گونه كه ابوجعفر قمى ذكر كرده است، عبارتند از: فاطمه، بتول، حصان، حره، سيده، عذرا، زهرا، حوراء، مباركه، طاهره، زكيه، راضيه، مرضيه، محدثه، مريم كبرى و صديقه كبرى. و در آسمان به او نوريه، سماويه و حانيه مى گويند [بحارالانوار، ج 43، ص 16، روايت 15.]
حديث دوم:
در قسمتى از روايت محمد بن عبدالله از امام صادق از پدران بزرگوارش عليهم السلام از رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم در مكالمات پروردگار با وى در شب معراج آمده است:
«يا محمد، انى انا الله لا اله الا انا فاطر السماوات و الارض، و هبت لابنتك اسما
من اسمائى، فسميتها فاطمه و انا فاطر كل شي ء...» [بحارالانوار، ج 24، ص 323، از روايت 36.]
- اى محمد، من خدايى هستم كه جز من معبودى نيست و خالق آسمانها و زمين هستم،اسمى از اسماء خود را به دخترت عنايت كردم و نام او را فاطمه نهادم، و من فاطر و خالق هر چيزى هستم...
حديث سوم:
سدير صيرفى از امام صادق از پدران بزرگوارش عليهم السلام نقل مى كند كه رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم فرمود:... از جبرئيل پرسيدم:
«و لم سميت فى السماء «المنصورة»، و فى الارض «فاطمة»؟
- چرا فاطمه در آسمان منصوره، و در زمين فاطمه نام گرفت؟
قال:
- جبرئيل گفت:
سميت فى الارض فاطمه، لانها فطمت شيعتها من النار، و فطم اعداوها عن حبها، و هى فى السماء «المنصورة»، و ذلك قول الله- عزوجل- (و يومئذ يفرح المومنون بنصر الله، ينصر من يشاء.) [روم: 4 و 5.] يعنى نصر فاطمه لمحبيها.» [بحارالانوار، ج 43، ص 4، روايت 3.]
- در زمين فاطمه ناميده شد، زيرا شيعيان خود را از آتش جدا كرده و نجات مى بخشد، و دشمنانش نيز از محبت او جدا گشته اند، و در آسمان منصوره است، به دليل فرموه خداوند- عزوجل- كه مى فرمايد: «در آن روز مومنين به يارى حق خوشحال مى شوند، و خداوند هر كه را بخواهد يارى مى كند.» كه منظور، همان يارى كردن فاطمه از دوستانش مى باشد.
حديث چهارم:
ابان بن تغلب مى گويد: به امام صادق عليه السلام عرض كردم: يابن رسول الله، چرا زهرا، زهرا ناميده شده؟ فرمود:
«لانها تزهر لامير المومنين عليه السلام فى النهار ثلاث مرات بالنور...» [بحارالانوار، ج 43، ص 11، روايت 2- ادامه ى حديث و بيان آن در فصل دوازدهم (حديث ششم) خواهم آمد.]
- زيرا وى روزى سه بار براى اميرالمومنين عليه السلام نور افشانى مى كرد...
حديث پنجم:
امام رضا به نقل از پدران بزرگوارش عليهم السلام فرمود كه رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم فرمودند:
«انى سميت ابنتى فاطمه، لان الله- عزوجل- فطمها و فطم من احبها من النار.» [بحارالانوار، ج 43، ص 12، روايت 4.]
- من بدين سبب دخترم را فاطمه ناميدم كه خداوند- عزوجل- او و دوستانش را از آتش جهنم جدا نموده است.
حديث ششم:
ابوهاشم عسكرى مى گويد: از امام حسن عسكرى عليه السلام پرسيدم: چرا فاطمه عليهاالسلام، زهرا ناميده شد؟ فرمود:
«كان وجهها يزهو لأميرالمومنين عليه السلام من اول النهار كالشمس الضاحيه، و عند الزوال كالقمر المنير، و عند غروب الشمس كالكوكب الدرى.» [بحارالانوار، ج 43، ص 16.]
- از اين جهت كه همواره جمالش اول روز مثل خورشيد وقت چاشت، و هنگام ظهر مثل ماه تابان، و هنگام غروب آفتاب مثل ستاره درخشان براى اميرالمومنين عليه السلام مى درخشيد.
حديث هفتم:
در كتاب مصباح الأنوار آمده كه: امام باقر به نقل از پدران بزرگوارش عليهم السلام فرمود:
«انما سميت فاطمه بنت محمد «الطاهره»، لطهارتها من كل دنس...» [بحارالانوار، ج 43، ص 19، روايت 20.]
- فاطمه، دختر محمد صلى الله عليه و آله و سلم بدين جهت «طاهره» ناميده شد كه از هر پليدى پاكيزه بود...
حديث هشتم:
اسحاق بن جعفر مى گويد از امام صادق عليه السلام شنيدم كه فرمود: فاطمه از آن جهت «محدثه» ناميده شد، كه ملائكه از آسمان فرود مى آمدند و مانند حضرت مريم دختر عمران به وى مى گفتند:
«يا فاطمه، (ان الله اصطفيك و طهرك و اصطفيك على نساء العالمين.) [آل عمران: 42.] يا فاطمه، (اقنتى لربك و اسجدى، و اركعى مع الراكعين.) [آل عمران: 43.]، فتحدثهم و يحدثونها.»
- اى فاطمه، خداوند تو را برگزيد و پاكيزه گردانيد و بر زنان عالم برگزيد. اى فاطمه، در پيشگاه پروردگارت فروتنى نما و سجده كن و با ركوع كنندگان ركوع نما. و بدين ترتيب وى با ملائكه و ملائكه نيز با وى سخن مى گفتند.
در ادامه روايت مى فرمايد:
«شبى فاطمه به ملائكه فرمود: مگر مريم، دختر عمران برگزيده و برتر از تمام زنان عالم نيست؟» آنها عرض كردند: مريم تنها سيده و سرور زنان عالم در زمان خود بود، ولى خداوند- عزوجل- تو را سيده و سرور زنان عالم در زمان خود و زمان مريم، و سيده زنان اولين و آخرين قرار داده است.» [بحارالانوار، ج 43، ص 78، روايت 65.]
بيان:
اين بود بياناتى كه از زبان اهل عصمت درباره بعضى از اسامى فاطمه زهرا عليهاالسلام نقل شده است.
البته در حديث اول از فصل اول علت اينكه چرا وى نام «حوراء» گرفته بيان گرديده، چنانكه در فصل هفتم نيز به سر بعضى از اسامى او اشاره مى شود، و در حديثى ديگر [بحارالانوار، ج 43، ص 13، روايت 7.] نيز پيرامون علت نام گرفتن او به «فاطمه» بيان شيوايى است كه خوب است ملاحظه شود. و بالأخره بيانات ديگرى نيز شايد در رابطه با اسامى او باشد، ليكن به همين مقدار اكتفا مى كنيم.
در هر حال، با اين بيانات نيز به فضيلت آن بانوى با عظمت بيشتر مى توان پى برد.

نوشتن دیدگاه